روکش دندان

روکش دندان یکی از رایجترین روشهای ترمیم دندان است. روکش در واقع کلاهکی شبیه تاج دندان است و قرار است بعنوان تاج دندان نقش زیبایی و جویدن را ایفا کند.

تاج دندان بخشی از دندان است که از لثه بیرون آمده و دیده میشود، بخش دیگر دندان ریشه است که زیر لثه قرار داشته و دیده نمیشود.

بعد از انجام روکش ، دندان دیگر مشاهده نمیشود. روکش در واقع کلاهکی است که به طور کامل دور تا دور دندان را در بر میگیرد و نقش محافظتی از دندان را ایفا میکند. در بعضی از موارد نیز به منظور بازسازی لبخند و بهبود زیبایی روکش کاربرد دارد.

در واقع روکش دندان یا تاج مصنوعی جایگزینی عالی برای دندان آسیب دیده میباشد و اگر میزان پوسیدگی بالا باشد و دندانپزشک احساس کند دندان استحکام کافی را ندارد و خطر شکستن وجود دارد، گزینه روکش را برای بازسازی دندان انتخاب میکند که هم در جویدن غذا به بیمار کمک میکند و هم ظاهر زیبا خواهد داشت.

روکش دندان از رایجترین روشهای ترمیم دندان میباشد و واقع کلاهکی شبیه به تاج دندان میباشد. روکش برای دندانهایی که عصبکشی شده اند کاربرد مناسبی دارد زیرا دندانهای عصبکشی شده مستعد شکسته شدن میباشند و روکش نقش حمایتی برای این دندانها ایفا میکند.

تراش دندان جهت روکش برای دندانهایی که عصبکشی شده است هیچ دردی ندارد و در مواردی که دندان پوسیدگی های وسیعی داشته و نمیتوان آن را ترمیم مناسبی کرد از روکش استفاده میشود. در دندانهایی که عصبکشی شده است جهت افزایش زیبایی و جلوگیری از شکستگی دندان روکش توصیه میشود.

روکش در دندانهایی که دیواره هایشان شکسته یا به دلیل پوسیدگی ساختارش از بین رفته است کاربرد دارد.

انواع روکش دندان

روکش تمام فلزی

که از مزایای آن مقاومت بالا به ضربه ، طول عمر زیاد و دوام بالا است. جنس فلز معمولا از طلا یا پالادیوم یا آلیاژهای فلزی مانند کروم کبالت و یا نیکل کروم  میباشد و دلیل اصلی استفاده از این روکشها مقاومت بالای آنها میباشد و بیشتر در دندانهای خلفی کاربرد دارد. این روکشها مقاومت بسیار زیادی در مقابل فشار دارند و به ندرت میشکنند و آسیب میبینند ولی یکی از بزرگترین مشکلات آنها رنگ تیره آنها میباشد. این روکش ها نسبت به روکشهای تمام سرامیک و یا روکشهای pfm نیاز به تراش کمتری دارند.  در روکشهای تمام فلزی، بهترین گزینه روکش طلا میباشد چرا که لبه های روکش طلا دارای تطابق بسیار بالا با دندان و بافت لثه اطراف خود میباشد و نسبت به روکشهای دیگر تجمع باکتری و جرم و پلاک در اطراف لبه های آن کمتر خواهد بود و مهمتر اینکه طبق تحقیقات انجام شده مشخص شده که عمر این روکش از سایر انواع روکش طولانی تر میباشد و تنها عیب طلا رنگ طلایی آن و همچنین قیمت گران آن میباشد.

روکش تمام سرامیک

که از نظر ظاهری شباهت زیادی به دندان دارد و بعد از انتخاب رنگ روکش دیگر نمیتوان تغییری در رنگ آن ایجاد کرد. روکشهای تمام سرامیک برای نواحی قدامی صورت کاربرد ویژه دارد و ظاهری زیبا و طبیعی دارد و به علت همین ظاهر زیبا و طبیعیشان برای دندانهای جلویی توصیه میشود. این نوع سرامیک یا پورسلن تقویت شده میتواند به دو روش تهیه شود . در روش اول با کار دست تکنسین پروتز در لابراتوار انجام میشود و در روش دیگر از طریق اسکن دیجیتال دندان و تراش بلاک های سرامیکی توسط سیستم های CAD-CAM انجام میشود. در مطبهایی که سیستم های دیجیتال و CAD-CAM دارند تراش دندان و تحویل روکش به بیماران در یک جلسه قابل انجام میباشد. روکش تمام سرامیک به علت زیبایی و استحکام قابل قبول بسیار محبوب و مورد پذیرش هم بیماران و هم دندانپزشکان میباشد.

روکش سرامیکی فلزی

این روکش به اسم pfm نیز شهرت دارد و طوری طراحی شده است که یک اسکلت فلزی داشته و لایه سرامیکی روی آن کشیده شده است. این روکشها معمولا یک لبه ی فلزی در پشت دارند و در طول زمان و به همراه تحلیل لثه امکان نمایان شدن لبه ی فلزی وجود دارد. دوام این روکشها در صورتیکه بهداشت مناسب باشد مطلوب میباشد. این روکش ها نسبت به روکش های تمام فلزی ظاهری طبیعی تر دارند و برای دندانهای خلفی کاربرد بالایی دارند. در روکش pfm یک لایه ی یک تا دو میلیمتری از سرامیک بر روی پایه فلزی از جنس کروم کبالت و یا آلیاژ طلا در لابراتوار پخته میشود و این روکشها از لحاظ استحکام و زیبایی قابل قبول میباشند و مزیت دیگر این روکش قابلیت پنهان کردن کامل تغییر رنگ شدید دندان و یا پر کردگی های فلزی لایه زیرین است ولی از معایب آن در مقایسه با روکش طلا، تراش بیشتر دندان میباشد. و از معایب دیگر، وجود سایه خاکستری رنگ در لبه داخلی تاج دندان میباشد.

بهترین روکش دندان

پاسخ دقیقی به این سوال نمیتوان داد زیرا به شرایط موجود بستگی دارد. به طوریکه برای دندانهای جلویی که کاملا در دید هستند و از طرفی فشار کمتری به آنها وارد میشود روکش تمام سرامیک مناسبتر میباشد و برای دندانهای عقبی که در معرض دید نیستند و استحکام بالاتری دارند روکش سرامیکی فلزی مناسبتر است.

مراحل روکش دندان

1. ابتدا دندانپزشک به کمک معاینه و بررسی کلیشه های گرافی وضعیت پوسیدگی و ریشه های دندان را مشخص میکند.
2. سپس دندان باید آماده سازی شود و دندان تراشیده شده تا فضای کافی برای نصب روکش مهیا شود.
3. دندان قالبگیری شده و قالب به لابراتوار ارسال میشود.
4. سپس دندان آماده شده و روکش دندان روی دندان نصب و تنظیم شده و اگر مشکلی نداشته باشد روکش به کمک چسب های مخصوصی بر روی دندان متصل میشود. این چسبها پیوند شیمیایی با دندان برقرار کرده و قابل جدا شدن نیست.

گاهی اوقات درد و حساسیتی پس از نصب روکش وجود دارد که موقتی میباشد و به طور مثال ممکن است روکش کمی بلند بوده و روی دندان مقابل فشار وارد کند که با یک تنظیم مختصر مشکل برطرف میشود.

مزایای روکش دندان

1. کمک به نمای ظاهری و زیبایی دندان
2. بازسازی تاج دندان از دست رفته
3. افزایش استحکام دندان
4. جلوگیری از شکسته شدن دندان عصبکشی شده
5. بهبود نمای ظاهری در دندانهای دارای نامرتبی ملایم
6. بهبود رنگ دندانهای تیره و کدر

عوارض روکش دندان

با وجود مزایای ذکر شده باید به عوارض روکش نیز اشاره نمود. از جمله مهمترین عوارض روکش موارد زیر میباشد:

1. حساس شدن دندان به دلیل تراشهایی برای کار گذاشتن روکش
2. واکنش حساسیتی به روکش
3. مشکل در جویدن و گاز زدن
4. شکسته شدن روکش
5. کنده شدن روکش
6. التهاب و بیماری لثه اطراف روکش

بهداشت و نگهداری روکش دندان

دندانهای روکش دار باید مانند دندان های طبیعی مسواک زده شود و برای سلامت لثه اطراف روکش استفاده از دهانشویه های مخصوص و یا استفاده از آبنمک توصیه میشود که اثر مفیدی بر بافت لثه اطراف روکش خواهد داشت. برای تمیز کردن نواحی خالی زیر روکش یا بریج ها باید از نخ دندان های مخصوص و یا مسواک های بین دندانی استفاده نمود تا این مناطق کاملا تمیز شود و نکات بهداشتی دیگر مانند مسواک و نخ دندان و دهانشویه مانند دندان طبیعی برای روکش و بریج استفاده نمود.

طول عمر هر روکش بین 8 الی 15 سال میباشد و هیچ درمانی مادام العمر نمیباشد ولی با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک میتوان عمر و ماندگاری این خدمات را افزایش داد.

پوسیدگی های زیر روکش دندان

توصیه میشود سالی یک بار جهت بررسی روکش و ترمیم ها به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت بروز مشکل درمان به موقع انجام شود و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است زیر روکش دچار پوسیدگی شده و باعث بروز بوی بد دهان و عفونت شود و امکان بازسازی دندان از دست رفته و منجر به کشیدن دندان شود به همین دلیل بازدید ها و معاینه های سالانه میتواند جلوی این حوادث را بگیرد. از دیگر درمانهای متداول برای بازسازی نواحی خالی به کار گیری درمان بریج میباشد.

در یک بریج شاهد بازسازی حداقل یک دندان میباشیم. در این روش باید دندانهای کناری عقبی و جلویی ناحیه خالی و از دست رفته، تراش خورده تا فضای قرار گیری بریج فراهم گردد. اسم روکش در این ناحیه دندان از دست رفته پونتیک میباشد. رعایت بهداشت در بریج سخت تر و مهمتر از روکشهای معمولی میباشد چرا که خطر گیر کردن غذا و تجمع موارد غذایی و همچنین بروز بوی بد دهان در این موارد بیشتر است. ضمنا در اینگونه درمان ها ریسک شکستن ، نسبت به روکشهای دیگر بالاتر میباشد.

مزایای روکش بریج

1. بازسازی ناحیه دندان از دست رفته.
2. طول مدت درمان نسبت به روش ایمپلنت کوتاهتر میباشد.
3. بر خلاف جراحی کاشت ایمپلنت ، ممکن است به بیحسی نیاز نباشد.
4. بر خلاف ایمپلنت جراحی در این افراد نیاز نیست.

معایب روکش بریج

1. برای بازسازی دندان از دست رفته باید دو دندان مجاور تراش بخورد که این درمان در مواردی که دندانهای مجاور سالم میباشند بسی کار اشتباهی است.
2. خطر بروز بوی بد دهان در این افراد افزایش میابد.
3. خطر پوسیدگی در دندانهای پایه افزایش میابد و طول عمر دندانهای پایه کاهش میابد.
4. بهداشت دهانی نسبت به روکش معمولی سخت تر و دقیق تر میباشد.
5. خطر التهاب لثه و بیماری لثه در این افراد بالاتر میباشد.